Ξενικά είδη στις ελληνικές θάλασσες: Πού εντοπίζεται το λεοντόψαρο, ο γερμανός, η αγριόσαλπα και ο σαρδελόγαυρος;

Είναι γνωστό ότι ύστερα από τη διάνοιξη του Σουέζ, είδη από την Ερυθρά Θάλασσα έχουν εισέλθει στη Μεσόγειο και έχουν εγκαταστήσει μόνιμους πληθυσμούς, αλληλοεπιδρώντας με την τοπική βιοποικιλότητα και την αλιεία. Αναμεσά τους βρίσκονται και τρία είδη βενθικών ψαριών, το λεοντόψαρο (Pterois miles), ο γερμανός (Siganus luridus) και η αγριόσαλπα (Siganus rivulatus), αλλά και ένα πελαγικό είδος: ο «σαρδελόγαυρος» (Etrumeus golanii). 

Στο πλαίσιο του προγράμματος 4ALIEN, με επιστημονική υπεύθυνη τη Δρ. Π.K. Καραχλέ (ΙΘΑΒΙΠΕΥ-ΕΛΚΕΘΕ), που χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Αλιεία (ΟΠΣ (MIS) 5049511), για πρώτη φορά δεδομένα που αφορούν τα τρία βενθικά είδη ψαριών και προέρχονται από βάσεις δεδομένων και το δίκτυο παρακολούθησης ξενικών, ELNAIS, του ΕΛΚΕΘΕ, καταγραφές από ερωτηματολόγια στο σύνολο των ελληνικών θαλασσών και δημοσιευμένα στοιχεία σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, αξιοποιήθηκαν κάτω από την ομπρέλα μοντέλων ενδιαιτήματος. Τα τελευταία συνδυάζουν την παρουσία ενός είδους με περιβαλλοντικές παραμέτρους και τα αποτελέσματα τους υπογράμμισαν τον παράκτιο χαρακτήρα της κατανομής των ειδών αυτών και τη συσχέτισή τους με λιβάδια Ποσειδωνίας, ενώ εκτιμήθηκε αυξημένη πιθανότητα παρουσίας σε όλο το νότιο Αιγαίο και το Ιόνιο και μικρότερη πιθανότητα παρουσίας στο Θρακικό Πέλαγος. Σχετική παρουσίαση πραγματοποιήθηκε στο Marine and Inland Waters Research Symposium στο Πόρτο Χέλι τον Σεπτέμβριο του 2022. 

Στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος, χαρτογραφήθηκε για πρώτη φορά η κατανομή του «σαρδελόγαυρου» στο Κρητικό Πέλαγος. Το είδος είναι πλέον ευρέως εξαπλωμένο στην ανατολική και κεντρική Μεσόγειο ενώ στην Ελλάδα καταγράφηκε για πρώτη φορά το 2003 στη Ρόδο και σήμερα το συναντούμε κυρίως στο κεντρικό και νότιο Αιγαίο, τα Δωδεκάνησα και την Κρήτη. Μοιάζει με γαύρο στο κεφάλι αλλά φτάνει σε πολύ μεγαλύτερο μέγεθος. Σχηματίζει μεγάλα κοπάδια που εντοπίζονται και αλιεύονται κυρίως από τα γρι-γρι, έχοντας ήδη βρει τη θέση του στις τοπικές ιχθυαγορές. Το  ερευνητικό σκάφος του ΕΛΚΕΘΕ «ΦΙΛΙΑ», σε ένα από τα πρώτα ερευνητικά ταξίδια που ακολούθησαν τη μετασκευή του τον Μάιο του 2022, κατέγραψε για πρώτη φορά με ηχοβολιστικά μηχανήματα τα κοπάδια του είδους στο Ανατολικό Κρητικό. Τα ηχοβολιστικά μηχανήματα λειτουργούν σαν ένα «είδος μικροσκοπίου», που επιτρέπει την παρατήρηση μέσα στο φυσικό περιβάλλον και φέρνει την εικόνα των κοπαδιών από τη στήλη του νερού στις οθόνες μας πάνω στο σκάφος. Ο ήχος και οι θέσεις των κοπαδιών καταγράφηκαν και στη συνέχεια τα δεδομένα αναλύθηκαν για να προσδιοριστεί η κατανομή του είδους, ενώ αποτέλεσαν τη βάση μοντέλων ενδιαιτήματος τα οποία, σε συνδυασμό με περιβαλλοντικές παραμέτρους, προέβλεψαν την πιθανότητα παρουσίας του είδους στο σύνολο των ελληνικών θαλασσών ακόμα και υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής. Τα πρώτα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν στο 15th International Congress on the Zoogeography and Ecology of Greece and Adjacent Regions στη Μυτιλήνη, τον Οκτώβριο του 2022.

Ξενικά είδη στις ελληνικές θάλασσες: Πού εντοπίζεται το λεοντόψαρο, ο γερμανός, η αγριόσαλπα και ο σαρδελόγαυρος;